انواع ضربه گیرها (نئوپرن ها)

متشکل از لایه های لاستیکی و فلز که طی فرایند پخت کنترل شده به صورت یکپارچه به یکدیگر متصل شده و قابلیت تحمل نیروهای فشاری و برشی را به صورت توأم دارند.

این نمونه از نئوپرن ها عمدتاً برای سهولت در نصب و ثابت شدن در محل استقرار و نیز جلوگیری از لغزندگی طراحی و ساخته  شده اند این قطعات در شکل های متفاوتی با دو صفحه پیچ دار در بالا و پایین و یا با یک صفحه پیچ دار به سازه متصل می گردند.

این قطعه شبیه تیپ ۲ می باشدکه فرق عمده آن استفاده از ورق های فلزی دو لایه در بالا و پایین است که با پیچ به سازه متصل می گردند ولی لایه های پلیمری آن کمتر از تیپ ۲ می باشد به همین دلیل اندازه این تیپ با توجه به متعادل سازی در تحمل نیروی یکسان بزرگتر از تیپ ۲ برآورد می گردد.

پس از طراحی و ساخت نسل اول نئوپرن ها، نسل جدیدی طراحی و ساخته شد که علاوه بر انجام وظایف یک نئوپرن کلاسیک ویژگی های در خور توجهی دارند. این نمونه از نئوپرن ها دارای چند بخش می باشند که با کاسه “Case” مدور و چهار بازوی قابل نصب در سازه و یک عدد نئوپرن تیپ ۱ به اضافه صفحه PTFE چسبیده در سطح نئوپرن به عنوان قسمت اصلی تکمیل می گردند.

با توجه به اینکه نئوپرن در داخل کاسه قرار گفته است و از تهاجم اوزون، اکسیژن و UV مصون مانده، عمر طولانی یافته و قادر است تا ۷۰ سال در سرویس باشد. بخش دیگر این قطعه یک صفحه چهارگوش فولادی است که دارای چهارسوراخ متناسب با ابعاد صفحه قابل نصب در سازه می باشد. این صفحه نیز با یک ورق PTFE در سطح بیرونی مجهز شده تا به هنگاه حرکت تیرهای پل به جهات مختلف لغزیده و از آسیب لاستیک در کشش های افقی جلوگیری نماید. به همین دلیل باندهای لاستیک نئوپرن بر خلاف نئوپرن های کلاسیک در حرکت وسایط نقلیه به جلو و عقب کشیده نشده و اتصال ملکولی لاستیک ثابت می ماند. این نئوپرن در مقابل فشارهای عمودی کاملاً توانمند بوده و ده ها سال در سرویس خواهد بود.

طراحی این نئوپرن پیچیده تر از Pot Bearing  است ولی مکانیزم اصلی هر دو یکسان می باشد. فرق عمده این قطعه با نمونه قبلی در این است که پایه اصلی ضربه گیر یعنی همان نئوپرن به چهار جزء یکسان تقسیم شده و در روی هر یک از آن ها صفحه PTFE با چسب مخصوص متصل شده است که نقش لغزندگی را در جهات مختلف به عهده دارد . با توجه به این که هیچ وقت نیروی وارده به ضربه گیر مرکز آن وارد نمی شود، توزیع نیروی آن به تمام سطح نیز یکسان نخواهد بود. به همین دلیل فشاری که به  هر یک از چهار قسمت ضربه گیر وارد می شود کم یا زیاد خواهد بود.

لذا با ایجاد زاویه در دو سطح، نقاط تماس کم تر شده و از میزان اصطکاک کاسته خواهد شد. در نتیجه این رخداد دو صفحه PTFE روان تر روی هم خواهند لغزید و لاستک قسمت های دیگر عمر بیشتری خواهد یافت. ویژگی این ضربه گیر آن است که با نصب فنر فلزی در قسمت اصلی لاستیکی، از فرسوده شدن آن به میزان قابل توجهی جلوگیری می گردد.از طرفی این قطعه مجهز به ابزار کنترلی مانند لامپ هشدار دهنده و یا زنگ مخصوص است که در شرایط فرسوده شدن و یا در اثر فشار غیر متعارف وارد شده به قطعه اعلام خطر می کند.

به طور خلاصه Bearing ها و Sliding Bearing ها کاربرد بسیار گسترده ای در صنایع مختلف از بناهای عظیم تا صنایعی مانند فولادسازی که در ماهیت تولیدشان لرزه های 7 تا 8 ریشتری وارد می شود ، دارند و جایگاه ویژه ای می یابند.

کلیه ضربه گیرهای LRB ساختاری شبیه به نئوپرن های تیپ ۲ دارند با این تفاوت که در وسط آن ها یک یا چند استوانه سربی قرار دارد و بقیه قسمت ها مانند لایه های پلیمری و ورقه های فلزی مطابق با نمونه های اصلی ضربه گیر ساخته می شوند.

تمامی ابعاد و اندازه های ورق های فلزی و ضخامت لایه های پلیمری آن همانند آنچه که در جدول استاندارد شده ی کمیته پل سازان به تایید رسیده است آماده و اجرا می گردد و آنچه این ضربه گیر را از ضربه گیرهای دیگر متمایز می سازد وجود هسته سربی آن است که طبیعتی بسیار نرم و چکش خوار دارد. این بخش در کاهش دما ویژگی جالبی ارائه می دهد و آن این است که استحکام کششی آن به سرعت بالا می رود. به طوری که در دمای ۴۵ درجه قدرت کششی آن تا ۹ کیلوگرم بر میلیمتر مربع افزایش می یابد و ازدیاد طول آن به میزان ۳۰ درصد بالا می رود.

امروزه در جهان صنعتی ضربه گیرهای مصرفی عمدتاً از سه نوع اخیر می باشند که به لحاظ تکنولوژی بسیار کاملتر و کارآمد تر از انواع دیگر می باشند. البته نمونه های دیگری از ضربه گیرها طراحی و معرفی شده اند که از نوع  Spherical و Roll Bearing می باشند.

این قطعات فولادی در شکل های کروی و یا استوانه ای درون یک پایه فلزی صاف قرار می گیرند. ضربه گیرهای یادشده به دلیل داشتن سطح اتکاء کم بسیار روان عمل می کنند ولی از طرفی دیگر موجب فشار عمودی غیر منعطف یعنی بر خلاف انعطاف پذیری لاستیک به پایه و تیرهای پل می گردند که زمینه تخریب تدریجی آن ها به وجود می آید.

با توجه به تردد خودروها و ماشین آلات سنگین و چشم پوشی مسئولین ناظر جاده ها، بسیاری از محموله های غیر مجاز با وزن و ابعادی غیر قابل تصور در جاده ها رفت و آمد می کنند که موجب ایجاد خسارت به ضربه گیرهای پل و گاهاً به تیرها و پایه های پل می گردند. امید است که با نظارت بیشتر بر این گونه ترددها موجبات افزایش عمر مسیرهای تردد خودروها فراهم گردد.

موسسات استانداردی که ذیلاً به آن ها اشاره می شود، ضوابطی را در مورد ضربه گیرهای تدوین و منتشر کرده اند.

مانند بسیاری از محصولات دیگر با اندکی دخل و تصرف در مواد اولیه استفاده شده امکان فدا کردن کیفیت در قبال قیمت وجود دارد لذا در هنگام سفارش و خرید باید با وسواس کامل این موارد را بررسی نمود .مثال این ادعا استفاده از الاستومر CR به عنوان بهترین لاستیک انتخابی ضربه گیر است که قیمت آن نسبت به قیمت NR تفاوت ۴۰-۵۰ درصدی دارد در صورتیکه عمر یک ضربه گیر با پایه پلیمری CR حداقل چهاربرابر بیشتر از پایهNR می باشد زیرا کلروپرن یا CR یکی از با دوام ترین لاستیک ها در صنعت می باشد که تا حدود ۴۰ سال، حداکثر دو سوم خواص ازدیاد طول Elongation خود را حفظ می کند. از طرفی دیگر خاصیت نسوز بودن این الاستومر باعث شده که تمامی تایر هواپیما ها از این ماده ساخته شوند.

CR: یک نوع کائوچوی مصنوعی است که با نام های کلروپرن، بایپرن و نئوپرن در بازار عرضه می شود.

NR: کائوچوی طبیعی